Қазақ Елі Тәуелсіз ел болып 28 жыл арайлы таң атып, егемендіктің арқасында толағай табыстарға қол жеткізуде. Тұңғыш Президентіміз Н.Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында: «Күн санап өзгеріп жатқан дүбірлі дүниеде сана-сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңіп қалған таптаурын қағидалардан арылмасақ, көш басындағы елдермен тереземізді теңеп, иық түйістіру мүмкін емес», – деген болатын.

  «Біздің әлеуметтік және гуманитарлық біліміміз ұзақ жылдар бойы бір ғана ілімнің аясында шектеліп, дүниеге бір ғана көзқараспен қарауға мәжбүр болдық.

  Әлемнің үздік 100 оқулығының қазақ тілінде шығуы 5-6 жылдан кейін-ақ жемісін бере бастайды. Сол себепті, уақыт ұттырмай, ең заманауи, таңдаулы үлгілерді алып, олардың қазақ тіліндегі аудармасын жасауымыз керек».

Н.Ә.НАЗАРБАЕВ.

   Жаңғыру ұлттың тарихи тамырынан нәр алмаса, ол адасуға бастайды. Бұл ретте тұтас қоғамның және әрбір қазақстандықтың санасын жаңғыртудың бірнеше бағытын атап көрсетті. Соның бірі – гуманитарлық білімді жаңғырту.

   Қазақ қоғамына ерекше серпіліс әкеліп, рухани сілкініс тудырған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласының жарияланғанына биылғы 12 сәуір күні үш жыл толады. Осы уақытта «Туған жер», «Киелі жердің географиясы» және «100 жаңа есім» жобалары игі бастамамен басталып, нәтижелі іске асырылуда. Осындай маңызды бастаманың бірі – «100 жаңа оқулық» жобасы.

  Жалпы, бұл әңгіменің айтылғанына біраз уақыт болды. Іс басталды. Әлбетте, бағдарламаның еліміз үшін маңызы өте зор. Қазақта «бақ – ауыс, ырыс – жұғыс» дейді. Бүгінде кез келген ұлт, халық әлемнен тыс өмір сүре алмайтын деңгейге жетті. Өйткені, болып жатқан жаңа технологиялық өзгерістер, интернет деген дүние бүкіл адамзатты бір арнаға тоғыстырып отыр. Тұңғыш Президентіміздің аталған мақаласында айтылған 100 оқулықты аудару мәсеселесі біздің рухани жаңғыруымыздың қозғаушы күші болады, соған серпін беретін және соны жүзеге асырудың тетігі. Жалпы, әлемдік мемлекеттердің ішінде мұндай арнайы бағдарламаны қабылдап, міндетіне алып, жүзеге асырып жатқаны сирек. Қазір бүкіл әлемде жекеменшіктік көзқарас басым. Басқа өрке-ниетті елдерде мұны ауқатты адамдар жүзеге асырады. Сол сияқты әр жоғары оқу орны, білім мекемелері өздеріне қажетін алып, аударып, шығарып жатады. Ал біздің жағдайымызда мұндай бағдарламаны мемлекеттің қолдауынсыз жүзеге асыру мүмкін емес.

  Жаңа гуманитарлық білім «100 жаңа оқулық» жобасының мазмұнды нақ-ты орындалуы үшін Елбасы тапсырмасымен 2017 жылы Ұлттық аударма бюросы құрылып, табысты еңбек етуде. «Өмір сүру үшін өзгере білу керек», – деп Нұрсұлтан Әбішұлы айтқандай, өзгертудің бірі – қоғамдық сананы жаңғырту. Жаңа гуманитарлық білім қазақ тіліндегі «100 жаңа оқулық» жобасын жүзеге асырып, қоғамдық және гуманитарлық ғылымдарды оқытудың жаңа деңгейіне шығу үшін бізге ең бірінші еліміздегі барлық жоғары оқу орындарында гуманитарлық ғылым кафедраларын қайта құру маңызды. Ал гуманитарлық білімнің барлық бағыттары бойынша әлемдегі ең үздік 100 кітап қазақ тіліне аударылуда. Сонымен қатар, мемлекеттік емес ұлттық аударма бюросының құрылып, жұмыс жасап жатқаны гуманитарлық білімді жаңғыртудың айқын жаңа белесі, нәтижелі көрінісі.

  Қазіргі таңда сөздің емес, істің адамына басымдық беріледі. Жаңа гуманитарлық білім қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық жобасы әлемнің озық және заманауи, таңдаулы үлгілері негізінде жаңа деңгейде сапалы білім беруді көздейді. Ол үшін кемел келешектің иесі болашақ ұрпақ үшін әр адам өзінің білімі мен біліктілігіне, мәдениеті мен тұлғалық қасиеттеріне, өмірлік дағдыларына мән беруі қажет.

  Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық жобасы бойынша аударылған алғашқы 18 кітап халыққа жария етілді. Атап айтқанда: Дерек Джонстонның «Философияның қысқаша тарихы: Сократтан Дерридаға дейін», Энтони Джон мен Патрик Кеннидің «Батыс философиясының жаңа тарихы, Антика философиясы» (4 томдық, І том) және «Батыс философиясының жаңа тарихы, Орта ғасыр» (4 томдық, ІІ том), Реми Хесстің «Философияның таңдаулы 25 кітабы», Дэвид Бринкерхофтың «Әлеуметтану негіздері», Джорди Ритцердің «Әлеуметтану теориясы», Элиот Аронсонның «Көпке ұмтылған жалғыз: әлеуметтік психо-логияға кіріспе», Дуэн П.Шульц пен Сидней Еллен Шульцтің «Қазіргі психология тарихы», Дэвид Майерстің «Әлеуметтік психология», Грегори Мэнкью мен Марк П.Тейлордың «Экономикс», Дональд Ф.Куратконың «Кәсіпкерлік: теория, процесс, практика», Рикки В.Гриффиннің «Менеджмент», Карен Армстронгтың «Иудизм», Христиандық пен Исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны», Виктория Фромкин, Роберт Родман, Нина Хаймстің «Тіл біліміне кіріспе», Светлана Тер-Минасованың «Тіл және мәдениетаралық коммуникация», Алан Барнардтің «Антропология тарихы мен теориясы», Клаус Швабтың «Төртінші индустриялық революция» деген оқулықтары қазақ тіліне аударылған.

  Аталмыш оқулықтарды аударуға ғылымды жақсы меңгерген ғылыми дәрежесі бар, қазақ және ағылшын тілін білетін философтар айналысқанын, мәтіндердің 95% ағылшын тілінен аударылғанын ескерсек, бұл үлкен жауапкершілік, ұрпақ болашағына маңызды көзқарас қалыптастыру деген сөз.

  Бұл – әлемнің үздік оқулықтарын қазақ тіліне аудару студенттердің білім деңгейін арттырып, жеке адам және маман ретінде табысқа жетуіне жол ашады деген сөз.

  Оқулық кітаптардың мазмұны жағынан құнды екені сөзсіз. Осы «100 жаңа оқулық» жобасы аясында аударылған алғашқы 18 кітаптың таралымы 10 мың дана. Олар сатылымға шығарылмайды, алдағы күндері еліміздегі жоғары және орта арнаулы білім ордаларына тегін таратыла бастайды. Бұл оқулықтар қазақ тіліндегі гуманитарлық білім беру процесін дамытып қана қоймай, мемлекеттік тілдің өрісін кеңейтеді.

  Гуманитарлық білімнің барлық бағыттары бойынша әлемдегі ең үздік 100 оқулықты қазақ тіліне аударып, болашақ иесі жастарға дүние жүзіндегі таңдаулы үлгілердің негізінде білім алуға мүмкіндік жасау – алдағы бірнеше жылдың үдесіндегі мақсат-міндет болып табылады.

  Білім саласындағы жаһандық бәсекеге неғұрлым бейімделген мамандарды даярлау – болашаққа жасалатын ең басты бағдар. Сондықтан әлемнің үздік 100 оқулығын Ұлы дала елінің тілінде сөйлету әрине, құптарлық дүние.

  Қай елдің жастарының рухы биік, танымы терең болса, сол халықтың болашағы зор. Абай атамыз айтқандай:

«...Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рахым ойлап қой

  Бес асыл іс білсеңіз» – деп жастарымыз тоғышарлық пен бойкүйездіктен арылып, талаптың тұлпарына мініп, білім көкжиегінен орын алғаны ләзім. Тұңғыш Президентіміз жастарға қолдау көрсетуді әрдайым басты назарда ұстауда.  Аталған жоба әлемдегі таңдаулы оқулықтарды қазақ тіліне аударып, оқу үрдісіне енгізеді. Сөйтіп, ең бастысы жастардың гуманитарлық салаға деген қызығушылығын арттыра түсері хақ.

  Елбасының салиқалы саясаты мен ұлт жолындағы ұстанымдары болашаққа бағдар көрсетумен қатар алдағы рухани дамуымыздың өзегіне айналарына сеніміміз зор.Ерім дейтін ел тұрғанда жастарымыз білімді, бүгініміз бен ертеңіміз нұрлы болғай.

Бәтес АМАНОВА,

Еңбекшіқазақ аудандық білім бөлімінің басшысы.